Яку́б Ко́лас (настоящее имя и фамилия Константи́н Миха́йлович Мицке́вич, белор. Канстанцін Міхайлавіч Міцкевіч) (1882–1956) - белорусский советский писатель. Один из классиков и основоположников новой белорусской литературы. Народный поэт Белорусской ССР (1926). Академик АН Белорусской ССР (1928). Член СП СССР (1934). Заслуженный деятель науки Белорусской ССР (1944). Член ВКП(б) с 1945 года.
Родился Константин Михайлович Мицкевич 03 ноября 1882 года на хуторе Окинчицы близ села Николаевщина бывшего Минского уезда Минской губернии (ныне Столбцовский район Минской области) в семье лесника Михаила Казимировича Мицкевича, который работал в лесничестве польского магната князя Радзивилла. Детство маленького Костуся прошло в необыкновенно красивых местах Беларуси – живописные леса, величавая река Нёман нашли в душе мальчика чувственный отзыв. «В каждом моменте явлений природы для меня всё было исполнено глубокого интереса и смысла, и каждый видимый элемент природы для меня имел своё лицо, свою строго очерченную индивидуальность, свою определенную жизнь, сознательную, одушевленную. Жил я преимущественно своим внутренним миром, миром образов и грёз, о котором я никому не говорил», - писал позже о поре своего детства поэт.
Близкие сердцу родные места – «родной кут» - это хутора Окинчицы, Альбуть, Ласток, Смольня, деревня Николаевщина многократно воспетые художником слова, и по сей день сохраняют дань памяти этому человеку. Первоначальное образование будущий писатель получил у домашнего учителя, потом было Николаевщинское народное училище, во время учёбы в котором Костусь попробовал писать стихи. Первые литературные опыты – стихотворение «Весна» и басня «Ворона и лисица» - были следствием увлечения произведениями русских литературных корифеев: Крылова, Пушкина, Лермонтова, Жуковского, Некрасова, Гоголя, Толстого.
После окончания начальной школы отец 12-летнего мальчика Михаил Казимирович, горячо поддержанный школьным учителем, решается «пустить сына в науку». Это дальновидное отцовское решение открыло дверь в жизнь молодому человеку.
В 1898 году он поступает в Несвижскую учительскую семинарию. Под воздействием талантливого учителя-словесника Федота Андреевича Кудринского собирает и записывает устное народное творчество и материалы по этнографии. В будущем эти записи лягут в основу первого белорусского романа «На распутье» («На ростанях»).
В студенческие годы он с упоением читает произведения русских и зарубежных классиков – Толстого, Кольцова, Гоголя, Адама Мицкевича, Шевченко. Это было благодатное время для формирования Константина Мицкевича как литератора.
После окончания учительской семинарии (1902) новоиспеченного учителя направляют для работы в сельскую местность на Полесье (деревни Люсино, Пинковичи). Это было время гражданского и политического становления личности Якуба Коласа, время революционного подъёма. Ведя среди обучаемого им крестьянства радикальную революционную работу и наладив тесные связи с учителями-единомышленниками, Колас стал одним из инициаторов созыва нелегального учительского съезда (1906), целью которого было присоединение к Всероссийскому союзу учителей и активное стремление к низвержению царского режима путём непосредственного влияния на крестьян и их организации. Съезд был раскрыт полицией, а его участники Приказом Совета Минской дирекции народных училищ уволены с должностей и взяты под следствие.
Потеря работы стала новым стимулом для творчества. Приняв предложение публициста А. Власова, Константин Мицкевич становится сотрудником газеты «Наша доля», где впервые помещает стихотворение «Наш родной край» под псевдонимом Якуб Колас. День 01 сентября 1906 года (по новому стилю 14 сентября) считается официальным началом профессиональной творческой деятельности Якуба Коласа.
Одним из важных жизненных этапов молодого поэта были годы, проведённые в Минской тюрьме (15.09.1908 – 15.09.1911) по обвинению в созыве учительского съезда. Несмотря на тяжёлые условия существования, он много пишет. Показателен тот факт, что первый сборник «Песни жалобы» вышел в то время, когда он был узником. Томясь в неволе, Колас с ностальгией вспоминал милые сердцу Столбцовские окрестности, свою многочисленную семью – отца, мать, дядю Антося, братьев и сестёр. Волей-неволей пришлось заново обдумывать прошедшую и будущую жизнь. Основываясь на этих воспоминаниях, появляется замысел о написании поэм «Новая земля» и «Сымон-музыкант», которым впоследствии, пройдя сквозь шквал вульгаризаторской критики, суждено будет стать визитной карточкой белоруской классической литературы.
В эпической поэме «Новая земля» (1911 – 1923) Колас философски осмыслил целую эпоху в жизни белорусского крестьянства на рубеже 19-20 ст., подчеркнул его желание стать хозяином на собственной земле. Характеры и богатство внутреннего мира героев поэмы раскрыты в реальном быту, в труде, в обрядах и традициях, во взаимоотношениях с другими людьми. Важную композиционную роль в ней играют филигранно выписанные рисунки природы, в которых автор ищет и находит аналогии с судьбой человека и общества.
Новаторство поэмы заключается в эстетизации крестьянского быта, поэтизации труда, прославлении духовного богатства и моральной красоты человека труда.
Основные герои поэмы – прототипы родных Якуба Коласа: отца, матери, дяди, братьев и сестёр, а также односельчан.
Символическая лиро-эпическая поэма «Сымон-музыкант" (1911-1925) – произведение о народных истоках искусства, судьбе талантливого человека из народа, духовном возрождении нации. Трагическое и драматическое в ней переплетается с жизнеутверждающим и оптимистическим. Показательна в поэме гармония формы и содержания, для неё характерны богатство ритмики, изящество поэтической строки, содержательное использование фольклора.
В публицистическом отступлении поэмы Колас поднимает вопрос об особенностях национального пути Беларуси, которая оказалась на перекрёстках разных культур, религиозных конфессий, геополитических устремлений.
Исключительное значение по своей значимости для становления жанра национального романа имели «Полесские повести» («В полесской глуши»(1923), «В глубине Полесья»(1927), которые позже вошли в трилогию «На распутье», как І -я и ІІ -я её части). В трилогии, написанной на автобиографическом материале, широко и масштабно охвачены события социально-общественной жизни Беларуси, создана галерея портретов национальной интеллигенции, выходцев из народа, “возрожденцев”, изображён быт крестьянства и других социальных групп. В этом произведении раскрылось мастерство Коласа-пейзажиста: созданы пластичные, объёмные рисунки белорусской природы.
Плодотворно работал Якуб Колас в жанре повести. Наиболее известна повесть “На просторах жизни” (“На прасторах жыцця”) (1926), посвещённая молодёжному движению 20-х годов, стремлению молодёжи к знаниям, перевоплощению жизни.
Драматизм коллективизации показан в повести “Отщепенец” (“Адшчапенец”) (1930-1931).
Отдельной темой в творчестве писателя было изображение 1-ой Мировой и Гражданской войн (повесть “Трясина” (“Дрыгва”)(1933), пьеса “Война войне”).
После выхода из тюрьмы, добыв через друзей свидетельство о политической благонадёжности, на протяжении 1912-1914 г.г. Колас учительствовал в приходском училище города Пинска. Здесь же встретил будущую жену, молодую учительницу железнодорожной школы Марию Дмитриевну Каменскую. Свадьба состоялась 03 июня 1913 года.
Пинский период у Коласа был чрезвычайно плодотворным – он окончательно утвердился на белорусской литературной ниве, качественно расширил рамки своего творчества, упорно его совершенствовал. Результатом плодотворной работы был выпуск двух сборников рассказов «Рассказы»(“Апавяданні») (1912), «Родные явления» («Родныя з’явы”) (1914). Это были одни из первых профессиональных образцов белорусской национальной прозы и поэзии. Написанные в Пинске стихи, аллегорические рассказы позже составят основу программных сборников Коласа “Эхо” (“Водгулле”) (1921 г) и “Сказки жизни” (“Казкі жыцця”)(1921-1956).
Активное творчество Коласа в это время было впервые замечено прогрессивной критикой.
В начале ХХ века на него обратили внимание, помимо белорусских исследователей поэтов С. Полуяна и М. Богдановича, русские критики А. Погодин, С. Венгеров, Л. Клейнбарт, писатель М. Горький, польский поэт Ежи Янковский и др.
Все они отмечали истинно народную основу произведений, их гуманистическую направленность, приоритет национальной тематики.
В ходе Империалистической войны в сентябре 1915 Якуб Колас был мобилизован в царскую армию. После окончания Александровского военного училища (1916, Москва) в звании прапорщика служит в запасном полку г. Перми (Россия). Летом 1917 в звании подпоручика направляется на румынский фронт. В сентябре демобилизуется из армии по состоянию здоровья. С осени 1917 по май 1921 работает в должности инспектора народных училищ в г. Обоянь и деревнях Курской области (Россия). Тяготы голодной жизни в эвакуации разделяет вместе с супругой Марией Дмитриевной, которая тоже работает учительницей в деревенской школе в д.Яковлевка. Позже Якуб Колас обратится к показу обстоятельств І Мировой и Гражданской войн в своих рассказах, пьесах «Война войне» (1927-1931), «В дебрях Полесья» («У пушчах Палесся») (1929-1956), повести «Трясина» («Дрыгва»)(1933).
По вызову правительства БССР в 1921 возвращается в Минск. Начинается активная научная и, параллельно, педагогическая деятельность Якуба Коласа. Он работает в Научно-терминологической комиссии по сбору устного народного творчества Института белорусской культуры, преподаёт в Белорусском педагогическом техникуме и Белгосуниверситете белорусский язык и методику его преподавания.
В 1926 к 20-летию творческой деятельности Якубу Коласу было присвоено звание Народного поэта Беларуси.
С открытием в 1929 Академии Наук БССР поэт избирается её вице-президентом.
Якуб Колас участвовал в работе Всебелорусских съездов Советов (1924, 1927, 1929, 1935, 1937), Международного конгресса в оборону культуры (1935, Париж). Был членом ЦИК БССР (1929-1931, 1935-1938).
Во время Великой Отечественной войны им были созданы стихи, вошедшие в сборники «Отомстим» ("Адпомсцiм") (1942), «Голос земли»("Голас зямлi") (1943), поэмы «Суд в лесу» ("Суд у лесе") (1943), «Отплата» ("Адплата") (1945). За стихи военного периода Коласу была присуждена Государственная премия СССР (1946), за поэму "Рыбакова хата" - вторая Государственная премия СССР (1948).
Плодотворно работал поэт и в области перевода. Им сделаны переводы "Полтавы" А. Пушкина, стихов М. Лермонтова, А. Мицкевича, Т. Шевченко, П. Тычины, Р. Тагора.
Произведения Коласа переведены на многие языки мира, по мотивам его рассказов, повестей, поэм, трилогии "На распутье" созданы пьесы и полнометражные художественные фильмы, оперы.
В годы Великой Отечественной войны поэт был в эвакуации вместе с другими сотрудниками Академии Наук БССР. Жил в Клязьме (под Москвой), Ташкенте (1941-1943), Москве. В декабре 1944 возвратился в Минск.
Избирался депутатом Верховного Совета СССР (1946-1956) и БССР (1938-1956), председателем Белорусского республиканского комитета защиты мира. Академик АН БССР. Член Союза писателей СССР(1934). Якуб Колас награждён 5 орденами Ленина, орденом Красного Знамени, Трудового Красного Знамени, а также медалями. Заслуженный деятель науки (1944).
В 1883 г. семья Мицкевичей перебирается из Акинчиц в Ласток, где живет до 1890 г. Вместе со старшими братьями Якуб Колас учится у странствующего учителя - Алеся Фурсевича, а с 1892 г. - в Николаевщинской начальной школе, где восхищается баснями Крылова, стихотворениями Пушкина, рассказами Гоголя, знакомится со стихотворениями Лермонтова, Жуковского, Некрасова, сказками и рассказами Л.Толстого, с произведениями на белорусском языке, среди которых были стихотворения Янки Лучины.
В 1894 г. появляются первые литературные опыты - басня "Лисица и ворона", стихотворение "Весна". Якуб Колас вспоминает:"В Альбути, когда мне было 12 лет, я начал пробовать свои литературные силы. Помню, прочитал отцу свое стихотворение "Весна". Он внимательно выслушал, потом спросил, правда ли, что это написал я, и подарил мне рубль".
После окончания народной школы Якуб Колас живет в Альбути, помогает родителям по хозяйству и готовится к поступлению в учительскую семинарию: читает Пушкина, Лермонтова, Гоголя, Кольцова… В августе 1898 г. поступает в Несвижскую учительскую семинарию. После ее окончания в 1902 г. работает учителем на Полесье и Минщине до 1906 г.
За участие в нелегальном учительском съезде Я. Колас был уволен, зимой 1906-1907 гг. жил в урочище Смольня, вел частную школу. В 1907 г. работал в газете "Наша нива" в Вильно, в 1908 г. - в частной школе в деревне Сани Толочинского района. 15 сентября 1908 г. за участие в учительском съезде и нелегальную работу был осужден на три года и отбывал наказание в минском остроге.
В 1912-1914 гг. Я.Колас работал учителем в 3-ем приходском училище в Пинске. Во время первой империалистической войны вместе с семьей эвакуировался в Дмитровский уезд Московской губернии, учительствовал в селе Стариково. Был мобилизован в армию (сентябрь 1915), закончил в 1916 г. в Москве Александровское военное училище и служил в запасном полку в Перми. Летом 1917 г. был направлен на Румынский фронт, но тяжело заболел и был эвакуирован в город Обоянь. По декрету Советского правительства в начале 1918 г. уволен из армии как учитель.
По вызову правительства БССР в мае 1921 г. переехал в Минск. Преподавал в Минском белорусском педагогическом техникуме, в Белорусском государственном университете, читал лекции на курсах учителей, занимался научной работой в Институте белорусской культуры.
Со дня образования АН БССР (1 января 1929 г.) был ее неизменным вице-президентом. В 1935 г. участвовал в работе Конгресса в защиту культуры в Париже.
Во время Великой Отечественной войны Я.Колас жил в подмосковной Клязьме, Ташкенте (август 1941 - ноябрь 1943), Москве и продолжал заниматься творческой и научно-общественной деятельностью. В декабре 1944 г. возвратился в Минск.
Я.Колас являлся депутатом Верховного Совета СССР (1946-1956гг.) и БССР (1938-1956гг.), председателем Белорусского республиканского комитета защиты мира; был награжден пятью орденами Ленина, орденами Красного Знамени, Трудового Красного Знамени и медалями, удостоен звания народного поэта БССР (1926г.), заслуженного деятеля науки Белорусской ССР (1944г.).
Самые ранние стихотворения написаны на русском языке и датируются 1898 г. Первым опубликованным стихотворениям является "Наш родной край" (1906 г., газета "Наша доля "). В 1910 г. в Вильно вышел первый сборник стихотворений "Песні-жальбы" (факсимильное издание в 1982г.), затем - книги прозы "Апавяданні" (1912г.), "Родныя з"явы" (1914г.). В Петербурге в 1913 г. отдельными изданиями вышли рассказы "Тоўстае палена" и "Нёманов дар", рассказы в стихах "Прапаў чалавек. Паслушная жонка. Грушы сапяжанкі" и "Батрак. Як Юрка збагацеў".
В советское время были изданы книга рассказов "Казкі жыцця" (1926г., 1-е издание - Ковно, 1921г.), сборник стихотворений "Водгулле" (1922г.), поэма "Новая зямля" (1923г.), повесть "У палескай глушы" (1923), сборники рассказов "Крок за крокам", "На рубяжы", "Першыя крокі", "У ціхай вадзе", поэма "Сымон-музыка" (1925г.), повесть "На прасторах жыцця" (1926, экранизировано в 1929г.; включающее рассказы 2-е дополненное издание в 1928г.), повести "У глыбі Палесся" (1927г.), "Адшчапенец" (1932г.), "Дрыгва" (1934г.), сборники стихотворений "Нашы дні" (1937г.), "Адпомсцім" (1942г.), "Голас зямлі" (1943г.), поэмы "Суд у лесе" (Москва, 1943г.), "Адплата" (1946г.), сборник стихотворений "Мой дом" (1946г.), поэма "Рыбакова хата" (1947г.), трилогия "На ростанях" (1955г., инсценирована под названием "Навальніца будзе" в 1958г.; экранизирована в 1960-1961 гг.), сборник стихотворений "Жыве між нас геній" (1952г.) и др.
Многие стихотворения Я.Колоса положены на музыку.
Я.Колас - автор произведений для детей: поэмы "Міхасёвы прыгоды" (1935г.), стихотворной сказки "Рак-вусач" (1938г.), сборников стихотворений "На рэчцы зімой" (1941г.), "Вершы для дзяцей" (1945г.), сборников рассказов "У старых дубах" (1941г.), "Раніца жыцця" (1950г.). Обработал ряд белорусских народных сказок.
Неотъемлемой частью литературного наследия Якуба Коласа являются драматургические произведения, такие как пьеса "Антось Лата" (1917г., поставлена в 20-я годы), "Забастоўшчыкі" (1925г.), "Вайна вайне" (1927г., окончательная редакция в 1938г., поставлена в 1937г.), "У пушчах Палесся" (1938г., поставлена в 1937г.),одноактные пьесы "На дарозе жыцця" (1917г.).
Я.Колас выступал также с публицистикой и литературной критикой:в 1957 г. вышел сборник "Публіцыстычныя і крытычныя артыкулы",издавались его учебники "Другое чытанне для дзяцей беларусаў" (Петербург, 1909г.) и "Методыка роднае мовы" (1926г.).Перевел на белорусский язык поэмы "Полтава" А.Пушкина, отдельные произведения Т.Шевченки, П.Тычины, А.Мицкевича, Р.Тагора и пр. Был одним из редакторов "Русско-белорусского словаря" (1953г.).
Лауреат Государственной премии СССР (1946г.) за стихотворения военного времени, Государственной премии СССР (1949)г. за поэму "Рыбакова хата".
Якуб Колас был поэтом, прозаиком, драматургом, детским писателем и педагогом, публицистом, критиком, переводчиком.
| Якуб Колас (сапр. Канстанцін Міхайлавіч Міцкевіч) нарадзіўся 3 лістапада 1882 г. (па новым стылі) у засценку Акінчыцы Менскага павета Менскай губерні (цяпер у межах горада Стоўбцы Мінскай вобласці), ахрышчаны ў праваслаўнай царкве. Бацькі — Міхал Міцкевіч і Ганна Лёсік паходзілі з сялян вёскі Мікалаеўшчына (12 км ад Стоўбцаў). З 13 дзяцей, якія нарадзіліся ў іх сям"і, да сталых гадоў дажылі 9. Бацька служыў лесніком у князя Радзівіла, маці вяла хатнюю гаспадарку. У хуткім часе пасля нараджэння Костуся (так хлопчыка звалі дома) сям"я пераехала ва ўрочышча Ласток (іншая назва — Сухошчына). У 1890—1904 гг. сям"я Міцкевічаў жыла ў леснічоўцы Альбуць недалёка ад Мікалаеўшчыны. |
Жыццё ў Альбуці, маляўнічыя навакольныя краявіды, цікавыя апавяданні розных падарожных, якія, як успамінаў пазней пісьменнік, раскрывалі яму новы свет разуменняў і ўяўленняў, пакінулі значны след у душы юнага Костуся. Слухаў ён і беларускія песні, якія спявала маці. Вялікі аўтарытэт меў у падлетка дзядзька па бацьку — Антось, які першы абудзіў цікавасць да літаратуры. Костусь сам навучыўся рускай грамаце. Дзве зімы ён разам са старэйшымі братамі вучыўся дома ў так званага "дарэктара" (хлапчука, які скончыў народную школу), потым скончыў народнае вучылішча ў Мікалаеўшчыне (1892—1894 гг.). У 1895—1897 гг. Канстанцін Міцкевіч жыў у Альбуці, дапамагаў бацькам па гаспадарцы і адначасова рыхтаваўся да паступлення ў Настаўніцкую семінарыю, шмат чытаў. Прыкладна ў 10-гадовым узросце пад уплывам твораў Івана Крылова Костусь склаў байку "Варона і Лісіца". У 12 гадоў напісаў свой першы верш
"Вясна"
, за што атрымаў ад бацькі срэбраны рубель. У той жа час юны Міцкевіч упершыню пазнаёміўся з беларускай літаратурнай творчасцю (верш Янкі Лучыны "Стары ляснік"), і гэта зрабіла на яго моцнае ўражанне.
| У 1898 г. паступіў "на казённы кошт" у Нясвіжскую Настаўніцкую Семінарыю , якую скончыў у 1902 г. У час вучобы захапляўся мастацкай літаратурай: чытаў творы А. Пушкіна, М. Лермантава, М. Гогаля, А. Кальцова, М. Някрасава, Л. Талстога, І. Хемніцара, Т. Шаўчэнкі, І. Франко, А. Міцкевіча. Складаў вершы і байкі на рускай мове, збіраў матэрыялы па беларускай этнаграфіі, запісваў вусную народную творчасць. У гэты ж час пачаў ствараць вершы і празаічныя творы на беларускай мове. Складаў вершы аб прыродзе, нялёгкім існаванні селяніна, напісаў паэмы "Каля кастра" і "Страх", тэксты якіх не захаваліся, а таксама першы празаічны твор — этнаграфічны нарыс "Наша сяло, людзі і што робіцца ў сяле" . |  |
Вельмі паўплываў на будучага паэта выкладчык семінарыі Фядот Кудрынскі, які ўхваліў літаратурныя практыкаванні маладога Міцкевіча і звярнуў увагу на большую вартасць напісанага ім па-беларуску. "Вось дзе Ваша сапраўднае прызванне", — адзначыў выкладчык. Гэта ў поўнай меры адпавядала памкненням самога аўтара. Ён адзначаў пазней:
"Руская мова не можа выклікаць у такім поўным аб"ёме, калі я пішу, тых адчуванняў, тых пачуццяў і тае каларытнасці, якія ўласцівы беларускай мове, беларускім малюнкам, у якім дае беларуская мова, што з малаком маці ўвайшла ў маю натуру".
На першае дзесяцігоддзе XX ст. прыпадае пачатак працоўнай дзейнасці і першыя праявы грамадскай актыўнасці К. Міцкевіча, жанравы дыяпазон яго літаратурных твораў пашыраецца, яны робяцца больш дасканалымі, тады ж з"яўляюцца і першыя публікацыі.
Пасля заканчэння семінарыі ў 1902—1905 гг. малады настаўнік працаваў на Палессі ў вёсках Люсіна (цяпер Ганцавіцкі раён), Пінкавічы (цяпер Пінскі раён). Рабіў этнаграфічныя запісы, збіраў беларускі фальклор. У гэты ж час ён пазнаёміўся з нелегальнай рэвалюцыйнай літаратурай, праводзіў растлумачальныя гутаркі з сялянамі. Якуб Колас пазней пісаў:
"У 1905 годзе я хоць і не мог яшчэ добра арыентавацца ў партыях, але быў ужо заўзятым ворагам самадзяржаўя і ў гэтым кірунку вёў работу".
Так, у лістападзе 1905 г. ён склаў петыцыю жыхароў Пінкавіч да памешчыка Скірмунта з патрабаваннем забяспечыць права сялян на карыстанне азёрамі і ўчасткам зямлі для пашы. Менскі губернатар прадпісаў паліцыі праверыць звесткі аб "узбуджэнні настаўнікам с. Пінкавічы Міцкевічам сялян...". У студзені 1906 г. у парадку пакарання за грамадскую дзейнасць К. Міцкевіча перавялі ў Верхменскае народнае вучылішча (цяпер Смалявіцкі раён). 9—10 ліпеня 1906 г. ён прыняў актыўны ўдзел у нелегальным настаўніцкім з"ездзе, які адбыўся ў вёсцы Мікалаеўшчына. На гэтым сходзе было пастаўлена пытанне аб неабходнасці рэарганізацыі народнай асветы на аснове дэмакратыі і дэцэнтралізацыі. З"езд разагнала паліцыя, К. Міцкевіч у ліку іншых быў пазбаўлены права працаваць настаўнікам.
1 верасня 1906 г.
у віленскай беларускамоўнай газеце "Наша доля" з"явіўся верш — "Наш родны край"
, у якім аўтар называў родную зямлю "беднай старонкай", "забытым Богам краем". Гэта першы надрукаваны твор паэта
. Тут упершыню быў выкарыстаны псеўданім Якуб Колас (надалей ужываліся таксама псеўданімы Тарас Гушча, Карусь Лапаць, К. Адзінокі, К. Альбуцкі, Андрэй "сацыяліст", Тамаш Булава, Ганна Груд, Мікалаевец, Лесавік і іншыя).
15 верасня 1906 г. у "Нашай долі" пад псеўданімам Дзядзька Карусь змешчана апавяданне "Слабода" пра самавольства царскай паліцыі — першы надрукаваны празаічны твор пісьменніка. У той жа час ён пачынае актыўна супрацоўнічаць у якасці аўтара з віленскай беларускамоўнай газетай "Наша ніва". У творчасці Якуба Коласа гэтага перыяду з"яўляюцца новыя формы. Ён выходзіць на больш высокі ўзровень літаратурнай працы — пачынае пісаць алегарычныя апавяданні "Казкі жыцця", дзе па-філасофску асэнсоўвае рэчаіснасць.
 |
Зіму 1906—1907 гг. Колас жыў у родных у леснічоўцы Смалярня, дзе без афіцыйнага дазволу адкрыў прыватную школу. Пачаў складаць навучальны дапаможнік "Другое чытанне для дзяцей беларусаў". У 1907 г. прыехаў у Вільню, некалькі тыдняў працаваў загадчыкам літаратурнага аддзела ў "Нашай ніве", але паводле загаду паліцыі быў вымушаны пакінуць горад. У пачатку 1908 г. некаторы час выкладаў у прыватнай школе ў вёсцы Сані (цяпер Талачынскі раён). 15 верасня 1908 г. Якуб Колас засуджаны на 3 гады турэмнага зняволення паводле абвінавачання ў актыўных дзеяннях, накіраваных на выкананне праграмы Усерасійскага саюза настаўнікаў, які, як было заяўлена на судзе, меў на мэце ліквідацыю існуючага ў Расійскай імперыі грамадскага ладу (у тым ліку ў складанні адозвы да настаўнікаў, хоць пісаў яе іншы чалавек, якога Колас суду не назваў). Увесь тэрмін пакарання Якуб Колас адбываў у Менскім астрозе. |
За турэмнымі кратамі ўдавалася пісаць вершы і перапраўляць на волю. У многіх творах Коласа выразна гучаць матывы вызвалення ад сацыяльнага і нацыянальнага прыгнёту.
У 1910-я гг. ён у сваёй творчасці звяртаецца да буйных літаратурных форм з філасофскім асэнсаваннем рэчаіснасці — пачынае працу над ліра-эпічнымі паэмамі "Новая зямля" і "Сымон-музыка".
Напісаныя ў гэты перыяд вершы і апавяданні друкаваліся ў газеце "Наша ніва". У 1909 г. у Санкт-Пецярбургу ў выдавецтве "Загляне сонца і ў наша аконца" выйшла першая яго кніга "Другое чытанне для дзяцей беларусаў", змест якой складалі вершаваныя і празаічныя творы пра з"явы прыроды, байкі і казкі пра жывёл, вершы і апавяданні на маральна-этычныя тэмы, а таксама прысвечаныя нялёгкай долі селяніна. У 1910 г. у Вільні надрукаваны першы зборнік вершаў "Песні жальбы"
(напісаны ў 1906—1909 гг.), дзе паэтызуецца вобраз беларуса-селяніна, які, нягледзячы на цяжкія сацыяльныя ўмовы, верыць у адраджэнне роднага краю, апавядае пра свой бяспраўны лёс, але пры гэтым мае пачуццё ўласнай годнасці, выказвае імкненне да лепшае долі.
|
Пасля выхаду з турмы з верасня 1911 г. па 1914 г. Якуб Колас займаўся настаўніцкай працай: некалькі месяцаў без афіцыйнага дазволу навучаў дзяцей чыгуначнікаў у мястэчку Лунінец, у 1912—1914 гг. пасля атрымання пасведчання аб дабранадзейнасці працаваў настаўнікам спачатку ў вёсцы Купяцічы недалёка ад Пінска, потым у Пінскім 3-м прыходскім вучылішчы. Гэты час вельмі адметны для асабістага жыцця Якуба Коласа. У жніўні 1912 г. на хутары Смольня, каля вёскі Мікалаеўшчына, адбылася яго першая сустрэча з Янкам Купалам, якая паклала пачатак іх сяброўству. У чэрвені 1913 г. Канстанцін Міцкевіч узяў шлюб з настаўніцай пінскай чыгуначнай школы Марыяй Каменскай , з якой яны пражылі разам больш за 30 гадоў, мелі трох сыноў (Даніла , Юрка і Міхась ). |
 |
У той час у газеце "Наша ніва" рэгулярна друкаваліся вершы Якуба Коласа, прысвечаныя пераважна розным аспектам жыцця беларускай вёскі. У 1912 г. у Вільні выходзіць яго зборнік "Апавяданні", у 1913 г. у Санкт-Пецярбургу асобнымі выданнямі апавяданні "Нёманаў дар", "Тоўстае палена", зборнік вершаваных апавяданняў "Прапаў чалавек". Галоўная тэма гэтых твораў — жыццё беларускага сялянства, адпаведна галоўны герой — жыхар вёскі з яго клопатамі, звычаямі, норавамі, у іх аўтар ад апісання сялянскага побыту пераходзіў да стварэння разнастайных і глыбокіх вобразаў сялян. У Вільні ў 1914 г. Беларускім Выдавецкім Таварыствам выдадзены зборнік апавяданняў шырокага тэматычнага дыяпазону "Родныя з"явы". Празаічныя творы Якуба Коласа таго перыяду па сваёй тэматыцы, ідэйнай накіраванасці, вобразнай структуры збліжаліся з яго паэзіяй. У 1916 г. у Петраградзе ў выдавецтве "Загляне сонца і ў наша аконца" надрукаваны і драматургічны твор пісьменніка — невялікая п"еса "Чарка ўсё на свеце робіць", якая мела падзагаловак "Трагедыя з нядаўніх год (з вясковага жыцця)."
 |
Падчас Першай Сусветнай Вайны ў 1915 г. у сувязі з набліжэннем фронту Якуб Колас разам з сям"ёй эвакуіраваўся ў Маскоўскую губерню, дзе быў мабілізаваны на вайсковую службу. Пасля заканчэння Аляксандраўскага ваеннага вучылішча (Масква, 1916 г.) служыў у запасным палку ў г. Перм. Летам 1917 г. у званні падпаручніка накіраваны на Румынскі фронт, але ў хуткім часе ў сувязі з хваробай атрымаў адпачынак і паехаў да сям"і ў горад Абаянь (цяпер Курская вобласць Расіі). Як настаўнік быў вызвалены ад вайсковай службы і працаваў выкладчыкам, школьным інструктарам у г. Абаяні і яго наваколлі. |
У вершах гэтага перыяду гучаць антываенныя матывы, трывога паэта за лёс Беларусі ў новых гістарычных акалічнасцях, якія склаліся ў выніку вайны і Кастрычніцкай рэвалюцыі 1917 г., і адначасова заклік да стваральнай працы на карысць роднага краю (зборнік вершаў "Водгулле", выдадзены ў Мінску ў 1922 г.).
Таксама Якуб Колас працягваў працу над тэкстамі паэм "Новая зямля" і "Сымон-музыка", спрабаваў свае сілы і ў галіне драматургіі. Адзін з твораў гэтага жанру — п"еса "Антось Лата" (1917 г., упершыню пастаўлена ў 1918 г. у Мінску), дзе аўтар паказаў трагічны лёс селяніна, які меў калісьці сваю гаспадарку, але, страціўшы зямлю і ўсякія сродкі існавання, ператварыўся ў чалавека "дна". Пераломны гістарычны перыяд — ад Лютаўскай рэвалюцыі да Кастрычніцкай 1917 г., роздум Якуба Коласа над далейшым лёсам Беларусі адлюстраваны ў п"есе "На дарозе жыцьця" (1917 г., пастаўлена ў Мінску ў 1921 г.).
У 1921 г. у Коўне выйшаў зборнік апавяданняў "Казкі жыцця"
(большасць "Казак жыцця" створаны да 1917 г., але працу над цыклам аўтар працягваў і надалей). У гэтых творах у алегарычнай форме выкладзены погляды на гісторыю і жыццёвую філасофію беларусаў як нацыі, іх месца сярод народаў-суседзяў, закрануты важныя сацыяльна-палітычныя і маральна-этычныя праблемы, паказана імкненне чалавека да пазнання таямніц прыроды і быцця.
У першай палове 1920-х гг. Якуб Колас завяршае вялікія творы, задуманыя яшчэ за дзесяць гадоў да таго, у якіх намаляваў шырокую карціну жыцця беларусаў у канцы XIX — пачатку XX ст., выклаў сваё бачанне шляхоў развіцця нацыі.
У 1923 г. у Мінску выйшла асобным выданнем паэма "Новая зямля"
. Гэты твор з"яўляецца мастацкай энцыклапедыяй жыцця беларускага сялянства на рубяжы стагоддзяў. У паэме Колас па-філасофску асэнсоўвае цэлую эпоху ў жыцці беларускага народа. Аўтар апаэтызаваў духоўнае багацце і маральную веліч працоўнага чалавека, яго адвечную мару быць гаспадаром на ўласнай зямлі. У творы яскрава апісаны побыт народа, выведзены тыповыя беларускія характары. Цудоўныя замалёўкі беларускай прыроды характарызуюць Якуба Коласа як выдатнага майстра пейзажу.
У 1925 г. у часопісе "Полымя" апублікавана трэцяя рэдакцыя паэмы "Сымон-музыка"
. У гэтым творы асвятляецца роля мастака і мастацтва ў жыцці народа, тут найбольш поўна выявіліся эстэтычныя погляды Якуба Коласа. Гэта твор аб народных вытоках мастацтва, лёсе таленту з народа, духоўным адраджэнні нацыі. Трагічныя і драматычныя матывы ў ім пераплятаюцца з жыццясцвярджальнымі і аптымістычнымі. Аўтар стварае вобраз маладога беларуса — свядомага творцы свайго лёсу, які імкнецца да духоўнага адраджэння роднага краю. Паэт асвятляе своеасаблівасць нацыянальнага шляху беларусаў, выказвае надзею на актывізацыю духоўна-творчых сілаў народа.
У гэты перыяд пашыраецца тэматыка твораў Якуба Коласа. Ён прыходзіць да апісання жыццёвых шляхоў беларускай інтэлігенцыі пачатку XX ст., яе духоўных пошукаў. Пісьменнік стварае так званыя палескія аповесці : два вялікія празаічныя творы "У палескай глушы" (выдана ў Вільні ў 1923 г.) і "У глыбі Палесся" (выдана ў Менску ў 1927 г.). Яны пазней увайшлі як 1-я і 2-я часткі ў трылогію "На ростанях" — найбольшы празаічны твор Якуба Коласа. У 1925 г. была апублікавана п"еса "Забастоўшчыкі", пра тое, як беларускае настаўніцтва ўключалася ў палітычную барацьбу. У аснове сюжэту — першы нелегальны з"езд настаўнікаў у Мікалаеўшчыне. Гэты твор не атрымаў сцэнічнага ўвасаблення. Акрамя таго, у 1925 г. напісана аповесць "На прасторах жыцця" (выдадзена ў 1926 г.), прысвечаная моладзі 1920-х гг., праблемам яе духоўнага станаўлення, адукацыі, культуры, імкненню да пераўтварэння жыцця.
Другая палова 1920-х — 1930-я гг. гэта час актыўнай грамадскай дзейнасці Якуба Коласа, прызнання яго заслуг і пры гэтым вельмі складаны перыяд жыцця, падзеі якога адбіліся на псіхалагічным стане, негатыўна паўплывалі на ўсю далейшую творчасць пісьменніка. Яшчэ з сярэдзіны 1920-х гг. Якуб Колас трапіў у поле зроку савецкіх рэпрэсіўных органаў. У 1925 г. у яго быў праведзены вобыск, а затым і допыт у сувязі з так званай "лістападаўскай справай", якая датычылася "контррэвалюцыйнай арганізацыі" на Случчыне. У 1930-я гг. ціск на Якуба Коласа яшчэ больш узмацніўся. Расейскія камуністы адкрыта абвінавачвалі яго ў так званай "нацдэмаўшчыне", у прапагандзе ідэй бяскласавасці беларускай нацыі, знаходзілі ў творах ідэалізацыю "кулацтва", хутарской гаспадаркі, перабольшванне ролі інтэлігенцыі і г.д. У 1930 г. Якуб Колас быў змушаны публічна "каяцца" ў палітычных "памылках". Былі арыштаваны і рэпрэсіраваны блізкія сваякі паэта — дзядзька па матчынай лініі грамадскі і палітычны дзеяч, мовазнавец Язэп Лёсік, родны брат жонкі Коласа Аляксандр Каменскі. Якубу Коласу пагражаў арышт, аднак санкцыя на яго ад вышэйшага кіраўніцтва не была дадзена. Магчыма, з-за шырокай вядомасці і народнага прызнання песняра.
У 1926 г. Якуб Колас пачаў пісаць паэму "На шляхах волі" аб цяжкіх умовах існавання падчас Першай Сусветнай Вайны, іх уплыве на фарміраванне пратэстных настрояў народных мас і станоўчага стаўлення да бальшавікоў у перыяд рэвалюцый 1917 г. Над гэтым творам паэт шмат разважаў, працаваў і ў 1930-я і ў 1950-я гг., але так і не завяршыў. У творчасці Коласа 1930-х гг. прысутнічае і тэма "калектывізацыі". Галоўны герой яго аповесці "Адшчапенец" (1930-1931 гг., выдадзена ў 1932 г.) пасля доўгіх ваганняў прыходзіць да высновы аб перавагах калектыўнай гаспадаркі перад аднаасобнай. Акрамя таго, у гэты перыяд Якуб Колас звярнуўся да драматычных падзей Першай Сусветнай Вайны галоўным чынам праз паказ "салдацкай праўды" — у п"есе "Вайна вайне" (1927-1931 гг., апошняя рэдакцыя 1938 г.) і грамадзянскай вайны — у аповесці "Дрыгва" (1933 г.) і створанай на яе аснове п"есе "У пушчах Палесся" (1937 г.). У 1940 г. пачаў пісаць паэму "Рыбакова хата" пра жыццё працоўных Заходняй Беларусі ў складзе Польскай дзяржавы, іх барацьбу за свае правы. У гэты перыяд Колас плённа працаваў у галіне перакладу з рускай, украінскай, польскай моваў ("Палтава" А. Пушкіна, некаторыя творы М. Лермантава, А. Міцкевіча, Т. Шаўчэнкі, П. Тычыны, Р. Тагора і інш.).
У час нямецка-савецкае вайны паэт жыў пад Масквой у Клязьме, Ташкенце, Маскве. У вершах (зборнікі "Адпомсцім", 1942 г.; "Голас зямлі", 1943 г.), паэмах "Суд у лесе" (1942 г.), "Адплата" (1943-1944 гг.), публіцыстычных артыкулах перыяду вайны ён услаўляў патрыятызм, гераізм людзей, выкрываў чалавеканенавісніцкую сутнасць фашызму. У канцы 1944 г. вярнуўся ў Менск.
У 1954 г. была завершана аповесць "На ростанях", у якой апісаны падзеі 1906-1911 гг. Яна стала 3-й, апошняй (разам з дзвюма папярэднімі — "У палескай глушы", "У глыбі Палесся"), часткай аднайменнай трылогіі. Трылогія — адзін з першых беларускіх раманаў. Гэта шырокае мастацкае палатно сацыяльна-грамадскай сітуацыі ў Беларусі, эпапея жыцця беларускага народа перыяду Рэвалюцыі 1905-1907 гг. і паслярэвалюцыйных гадоў. Твор напісаны на аўтабіяграфічным матэрыяле, у ім створана галерэя партрэтаў нацыянальнай інтэлігенцыі, выхадцаў з народа, адраджэнцаў, адлюстраваны побыт сялянства і іншых сацыяльных слаёў. Аўтар выявіў глыбокае майстэрства псіхалагічнага аналізу ў апісанні сваіх герояў. У трылогіі раскрылася і майстэрства Коласа-пейзажыста: створаны цудоўныя малюнкі беларускае прыроды.
13 жніўня 1956 г. Якуб Колас памёр за сваім рабочым сталом. Пахаваны ў Мінску на Вайсковых Могілках.
Шлях, які прайшоў Якуб Колас, — адметны. Асноватворныя ўласцівасьці яго жыцця і дзейнасці — сумленнасць, высокароднасць, нераўнадушша, імкненне дапамагчы ў цяжкіх абставінах, грунтоўнасць ва ўсіх жыццёвых праявах, вернасць сваім прынцыпам, адстойванне ў прамым ці ўскосным выглядзе ўласных поглядаў, любоў да Бацькаўшчыны і яе народа, клопат аб захаванні нацыянальнай самабытнасці беларусаў, аб беларускай мове, пратэст супраць рознага кшталту прыгнечання чалавека. Гэтыя якасці ў поўнай меры адбіліся на творчасці пісьменьніка, які ўнёс значны ўклад у нацыянальную і сусветную літаратуру. Сярод творчых дасягненняў найбольш важкімі з"яўляюцца пашырэнне жанравых магчымасцяў беларускай літаратуры, выкарыстанне шырокай і актуальнай тэматыкі ў паэтычных і празаічных творах, узбагачэнне паэзіі філасофскай і пейзажнай лірыкай, спалучэнне лірыкі і эпасу, закладанне асноваў беларускага рамана і беларускай дзіцячай літаратуры, філасофскае асэнсаванне рэчаіснасці праз алегарычны аповед, станаўленне норм беларускай літаратурнай мовы.
Ужо ў 1920 г. у выдадзенай у Вільні "Гісторыі беларускай літаратуры", якую напісаў вядомы беларускі пісьменнік і літаратуразнавец М. Гарэцкі, Якуб Колас названы класікам беларускай літаратуры.
Паэтка і перакладчык з Вялікабрытаніі В. Рыч вельмі высока ацэньвала паэму Якуба Коласа "Новая зямля". Яна параўноўвала гэты твор са старажытнарымскімі трагедыямі, з драмамі і трагедыямі Уільяма Шэкспіра. "Без такіх твораў, як "Новая зямля", - лічыла паэтэса, - сусветная літаратура была б значна бяднейшая".
Дзейнасць Якуба Коласа, яго роля і значэнне ў нацыянальным духоўным адраджэнні беларусаў высока ацэнены нашчадкамі.
Імем Коласа названы Інстытут мовазнаўства і Цэнтральная навуковая бібліятэка Нацыянальнай Акадэміі Навук Беларусі, Нацыянальны акадэмічны драматычны тэатр у Віцебску, плошчы і вуліцы, школы і бібліятэкі ў многіх населеных пунктах Беларусі, буйное вытворчае паліграфічнае прадпрыемства ў Мінску.
Творы Якуба Коласа ўвасоблены ў тэатральным, музычным, кінематаграфічным мастацтве. У тэатрах ставіліся п"есы паводле яго апавяданняў, аповесцей, трылогіі. Ю. Семянякам створана опера па паэме "Новая зямля", Ю. Багатыровым па аповесці "Дрыгва" — опера "У пушчах Палесся". На словы Якуба Коласа напісана шмат музычных твораў. Коласаўскую паэзію для напісання песень і рамансаў выкарыстоўвалі кампазітары М. Чуркін (песні "Краска", "Вясна", рамансы "Маёй каханцы", "Гусі..."), А. Туранкоў (рамансы "Усход сонца", "Дудка", песня "Радасць"), Я. Цікоцкі (рамансы "Каманіну, Малакову, Сляпнёву", "Пераможны май") і інш. Яшчэ ў 1929 г. быў зняты фільм "Песня вясны" (рэжысёр В. Гардзін) паводле аповесці Якуба Коласа "На прасторах жыцця". У 1960-1961 гг. экранізавана трылогія "На ростанях" (фільм "Першыя выпрабаванні", рэжысёр Ул. Корш-Саблін).
За межамі Беларусі з творчасцю Якуба Коласа знаёмы жыхары многіх краін свету. Яго творы (пераважна паэтычныя) перакладзены больш чым на 40 замежных моў, у тым ліку на найбольш распаўсюджаныя — англійскую, нямецкую, французскую, іспанскую, кітайскую. Творчасць пісьменніка і яго ролю ў літаратуры разглядалі у сваіх працах славісты Вялікабрытаніі, Аўстрыі, Нямеччыны, Італіі. Асобае месца сярод перакладаў твораў займаюць выданні на славянскіх мовах — рускай, польскай, украінскай. На рускай мове ў розны час выходзілі тры зборы твораў Якуба Коласа.
Рэгулярна праводзяцца прысвечаныя творчасці паэта Міжнародныя навуковыя канфэрэнцыі, па выніках якіх выдаюцца зборнікі матэрыялаў "Каласавіны".
100-гадовы юбілей беларускага песняра паводле рашэньня ЮНЭСКА адзначаўся ў міжнародным маштабе. У 1996 г. створаны Міжнародны фонд Якуба Коласа. У 2007 г. у Беларусі адзначалася 125-годдзе з дня нараджэння нацыянальнага паэта Якуба Коласа.
Это история жизни и творчества, которая однозначно заслуживает внимания. Это не очередной сухой набор фактов и дат, а прикосновение к жизни человека, который сумел повлиять на несколько поколений и внес более чем ощутимый вклад в историю белорусской литературы.
Первые годы жизни
Изначально стоит отметить, что настоящее имя и поэта - Константин Михайлович Мицкевич. И в этот мир пришел он на хуторе Окинчицы 3 ноября 1882 года. Это место находится недалеко от села Николаевщина, являющегося частью Минской области.
Отец Константина Мицкевича был лесником и трудился в пределах территории, которая принадлежала магнату Радзивллу.
Биография Якуба Коласа не может обойтись без описания тех мест, в которых проводил свои детские годы будущий писатель, поскольку именно они пробудили творческую искру в его душе. Эти края были очень красивыми - одними из самых живописных в Беларуси. Речь идет о густых лесах и реке Нёман.
Позже в творчестве поэта неоднократно будут выражены эмоции, связанные с детскими впечатлениями, полученными в этой деревне. Если говорить о местах, где юный Константин бывал чаще всего, то стоит вспомнить такие хутора, как Ласток, Альбуть и Окинчицы.
Учеба
Биография Якуба Коласа неизбежно включает этот период жизни писателя. Впервые прикоснуться к знаниям Константин смог на уроках домашнего учителя. Следующим этапом было Николаевское народное училище. В его стенах Якуб Колас написал первые стихи.
Литературный опыт талантливого юноши начался с басни «Ворона и лисица», а также стихотворения «Весна». Подобное творчество было обусловлено тягой Константина Михайловича к творениям таких писателей, как Пушкин, Крылов, Жуковский, Лермонтов и др.
Начальную школу окончил Якуб в 12 лет. При этом отец мальчика очень хотел, чтобы его сын остался в лоне науки и реализовал свой потенциал. Итогом такой инициативы стало поступление Константина Мицкевича в Несвижскую учительскую семинарию. Это был 1898 год, и впереди писателя ожидало яркое насыщенное творчеством будущее.
Ключевое влияние
Студенческие годы — это важный этап, который обязана содержать биография Якуба Коласа. Краткая оценка данного периода дает возможность понять, что на творческую составляющую Константина значительное влияние оказал его учитель-словесник Федот Кудринский. Именно он вдохновил Якуба начать собирать и фиксировать устное народное творчество, а также материалы в рамках такой темы, как этнография. Позже эти записи станут основой первого романа известного автора «На ростанях».
Что касается псевдонима, то на такой выбор оказала влияние увлеченность Константина творчеством Якубовича-Мельшина.
После того, как в 1902 году семинария была окончена, Якуб устраивается работать учителем в Полесье, которое включало деревни Пинковичи и Люсино. В это время у Константина проявляется революционная искра, которая нашла свое выражение в созыве нелегально учительского съезда. Это был 1906 год, и Якуб был намерен оказать влияние на свержение царского режима. Но усилиями полиции ничего не вышло, а талантливый учитель потерял работу.
Становление в творчестве
Биография Якуба Коласа на русском языке включает и такой этап жизни как работа в газете «Наша доля» (1906). Именно здесь он впервые официально публикует свое стихотворение «Наш родной край».
Но Константину пришлось побывать и в тюрьме из-за своих революционных идей. Это был период с 1908 по 1911 год. Тем не менее узы не помешали ему написать свой первый сборник «Песни жалобы». В это же время рождаются идеи для других замечательных произведений.
Когда тюремные будни оказались позади, Якуб не без помощи друзей раздобыл свидетельство, подтверждающее его политическую благонадежность, а затем снова приступил к работе учителем в городе Пинск. В училище, где он и преподавал, Якуб встретил свою любовь — учительницу Марию Каменскую. В июне 1913 года Константин Мицкевич стал семейным человеком.
Именно в Пинске у писателя происходит окончательное формирование граней его творчества, что привлекло внимание известных на то время белорусских и российских критиков. Другие писатели также проявляли интерес к работам Якуба.
Война и последующая деятельность
Год 1915 был ознаменован началом императорской войны, вследствие чего Константина мобилизовали. До 1917 года писатель успел получить звание подпоручика, воевал на румынском фронте, но по состоянию здоровья был демобилизован в сентябре.
После этого, вплоть до 1921 года, Якуб Колас выполнял обязанности инспектора народных училищ в деревнях Курской области и городе Обоянь (речь идет о России).
Следующий факт, который содержит биография Якуба Коласа, — это вызов в Минск по инициативе правительства. В столице БССР Константин становится членом комиссии при Институте Параллельно с этим он занимается преподаванием родного языка в Белгосуниверситете.
На время Великой Отечественной войны писателя эвакуировали, и в ставший родным Минск он смог вернуться лишь в 1944 году. До того как покинуть этот мир 13 августа 1956 года, Якуб Колас успел стать депутатом, членом Союза писателей СССР и Заслуженным деятелем науки.
Вот так выглядит биография Якуба Коласа, краткое содержание которой даже без погружения в подробности передает тот факт, что это был человек безгранично творческий, оказавший значительное влияние на свой народ.
Биография
Якуб Колас (Канстанцін Міхайлавіч Міцкевіч) – классик белорусской литературы, популярный белорусский поэт и писатель, педагог, переводчик, заслуженный деятель науки и культуры, член партии ВКП(б) с 1945 года.
Якуб Колас был основоположником белорусской литературы и белорусского литературного языка.
Родился Якуб Колас в семье егеря, в селе. Родная деревня Якуба Акинчицы – это современная территория города Столбцы Столбцовского района Минской области, Республика Беларусь.
Сначала учился в народной школе, потом в учительской семинарии. После окончания Несвижской семинарии в 1902 году работал преподавателем. В 1906 году впервые в газете “Наша доля” было опубликовано стихотворение писателя “Край родимый” Участвовал в организации учительского нелегального съезда, за это был арестован и заключен в тюрьму. С 1908 по 1911 год отбывал заключение в тюрьме города Минска. С 1912 по 1914 год работал учителем в Пинске. С 1915 года жил в Подмосковье, куда вместе с семьей эвакуировался из Пинска. Работал учителем, но был призван на службу и служил в армии. С 1918 года снова учительствует в Курской губернии (г. Обоянь).
Весной 1921 года (в мае) возвращается в Минск, занимается творчеством и наукой. В 1953 году редактирует академсловарь белорусского языка. С 1928 году – академик. В 1929 году становится вице-президентом Академии наук Белорусской Советской Социалистической Республики.
Почетный председатель Белорусского республиканского комитета защиты мира. Много произведений Якуба Коласа были положены на музыку. Умер заслуженный деятель и популярный писатель в августе 1956 года.
(Пока оценок нет)
Другие сочинения:
- Иван Николаевич Пташников Биография Иван Николаевич Пташников родился 7 октября 1932 года в селе Задроздье (Белоруссия) в крестьянской семье. В школьные годы юноша показал себя ответственным и постоянно тянущимся к знаниям учеником. Повзрослев, юноша покинул отчий дом и перебрался в Read More ......
- Иван Гаврилович Чигринов Биография Чигринов Иван Гаврилович родился 21 декабря 1934 года в селе Великий Бор БССР. В годы Великой отечественной войны потерял отца, который до войны работал председателем сельсовета. Начальное образование Иван получил в Великоборской семилетней школе, продолжил обучение Read More ......
- Генри Дэвид Торо Биография Генри Дэвид Торо – американский писатель, общественный деятель, мыслитель (1817 – 1862). Он родился 12 июля 1817 года в городе Конкорд, штата Массачусетс. В 1837 году Генри Торо окончил Гарвардский университет, в котором изучал древние и Read More ......
- Абэ Кобо Биография Абэ Кобо – талантливый японский писатель-прозаик, драматург, режиссер и сценарист, романист и авангардист, прекрасный рассказчик с удивительно тонким чувством юмора. Автор многочисленных работ и лауреат различных премий. Главной темой творчества Абэ Кобо бы поиск личностью своего места Read More ......
- Николай Иванович Дубов Биография 22 октября (4 ноября) 1910 года в сибирском городе Омске, в семье простого рабочего родился сын – Николай. С 1922 года семья мальчика живет на Украине. В 1930 году Николай уже работает на судостроительном заводе, как Read More ......
- Исаак Башевис Зингер Биография Исаак Башевис Зингер – американский прозаик с польскими корнями. Точная дата рождения писателя неизвестна, т. к. согласно данным разных источников, возможны две даты рождения: 14 июля и 26 октября 1904 года. В 1908 года семья Зингер Read More ......
- Сосэки Нацумэ Биография Сосэки Нацумэ – основоположник современной японской литературы. Родился 9 февраля 1967 года в очень бедной семье, получил классическое японское образование. В университете получил специальность “Английская литература” и продолжил обучение в аспирантуре. В 1894 году у Нацуми диагностировали Read More ......
- Александр Афанасьевич Потебня Биография В с. Гавриловка, Полтавской Губернии, 10 сентября 1835 года был рожден русский (в украинской трактовке украинский) писатель, публицист, языковед и литератор Потебня Александр Афанасьевич. Его предки были дворянами, и начальное образование он имел возможность получить в Read More ......
